DEV Community

Kerimova_Manzura
Kerimova_Manzura

Posted on • Edited on

Data type

#programming #python

📘 Python’da Data Type (Ma’lumot Turlari)

Python dasturlash tilida har bir o‘zgaruvchining o‘ziga xos ma’lumot turi (data type) bo‘ladi. Ma’lumot turlari Python uchun o‘zgaruvchining qanday turdagi qiymatga ega ekanini anglatadi.

Quyida Python’dagi asosiy ma’lumot turlari va ularga misollar keltirilgan:

1. 🔢 Integer (int) – Butun sonlar

Butun sonlar musbat yoki manfiy bo‘lishi mumkin.

Misollar:

a = 5
b = -10
c = 0
Enter fullscreen mode Exit fullscreen mode

2. 🔢 Float – O‘nlik sonlar

Bu turdagi qiymatlar nuqta bilan ajratilgan o‘nlik sonlar bo‘ladi.

Misollar:

x = 3.14
y = -0.5
z = 100.0
Enter fullscreen mode Exit fullscreen mode

3. 📝 String (str) – Matn

String — bu qo‘shtirnoq (" ") yoki birtirnoq (' ') ichida yozilgan matn.

Misollar:

ism = "Ali"
salom = 'Salom, dunyo!'
Enter fullscreen mode Exit fullscreen mode

4. ✅ Boolean (bool) – Mantiqiy qiymat

Faqat ikkita qiymatga ega bo‘ladi: True (rost) yoki False (yolg‘on).

Misollar:

x = True
y = False
Enter fullscreen mode Exit fullscreen mode

Boolean qiymatlar ko‘pincha taqqoslash yoki shartli ifodalarda ishlatiladi:

a = 5 > 3   # True
b = 2 == 4  # False
Enter fullscreen mode Exit fullscreen mode

5. 📦 List – Ro‘yxat

Bir nechta qiymatlarni bitta o‘zgaruvchida tartib bilan saqlaydi. Ro‘yxatlar [ va ] ichida yoziladi.

Misollar:

mevalar = ["olma", "banan", "shaftoli"]
sonlar = [1, 2, 3, 4]
Enter fullscreen mode Exit fullscreen mode

Ro‘yxat ichidagi elementlarga indeks orqali murojaat qilinadi:

print(mevalar[0])  # "olma"
Enter fullscreen mode Exit fullscreen mode

6. 📚 Tuple – O‘zgarmas ro‘yxat

Listga o‘xshaydi, lekin o‘zgartirib bo‘lmaydi. ( va ) bilan yaratiladi.

Misollar:

ranglar = ("qizil", "yashil", "ko‘k")
Enter fullscreen mode Exit fullscreen mode

7. 📘 Dictionary (dict) – Lug‘at (kalit:qiymat)

Kalit-qiymat juftliklari shaklida ma’lumot saqlaydi. {} belgilarida yoziladi.

Misollar:

talaba = {
    "ism": "Lola",
    "yosh": 20,
    "yo‘nalish": "Dasturlash"
}
print(talaba["ism"])  # "Lola"
Enter fullscreen mode Exit fullscreen mode

8. 🎯 Set – Unikal elementlar to‘plami

Set ichida faqat unikal (takrorlanmas) qiymatlar bo‘ladi. Tartibga ega emas. {} ishlatiladi.

Misollar:

raqamlar = {1, 2, 3, 3, 4}
print(raqamlar)  # {1, 2, 3, 4}
Enter fullscreen mode Exit fullscreen mode

🔍 Ma’lumot turini aniqlash: type()

Agar siz o‘zgaruvchining qanday turga ega ekanini bilmoqchi bo‘lsangiz:

x = 7
print(type(x))  # <class 'int'>
Enter fullscreen mode Exit fullscreen mode

🧠 Xulosa

Data Type Tavsif Misol
int Butun son 12, -5, 0
float O‘nlik son 3.14, -2.5
str Matn "hello", 'Python'
bool Mantiqiy qiymat True, False
list O‘zgaruvchan ro‘yxat [1, 2, 3]
tuple O‘zgarmas ro‘yxat (1, 2, 3)
dict Kalit-qiymat lug‘ati {"ism": "Ali"}
set Unikal to‘plam {1, 2, 3}

Top comments (0)