Laravel'de Eloquent ORM İlişkileri: Junior'a Yönelik Kapsamlı Rehber

Laravel'de Eloquent ORM (Object-Relational Mapping), veritabanı ile çalışmayı oldukça kolay ve etkili hale getirir. Eloquent ORM, veritabanı tablolarımızı ve bu tablolar arasındaki ilişkileri kolayca tanımlamamıza ve yönetmemize olanak sağlar. Bu makalede, Eloquent ORM ilişkilerini ayrıntılı bir şekilde ele alacağız. "BelongsToMany", "HasMany" gibi ilişkilerin ne olduğunu, hangi durumlarda kullanıldığını ve nasıl kullanıldığını örnek kodlarla açıklayacağız.

Eloquent ORM İlişki Türleri

1. One-to-One (Bire Bir) İlişkisi

Bir bire bir ilişkisi, bir tablodaki bir kaydın başka bir tablodaki bir kayda bağlanmasıdır. Örneğin, bir kullanıcının yalnızca bir profili olabilir.

Örnek:

• Bir User ve Profile tabloları olduğunu varsayalım. Her kullanıcının yalnızca bir profili vardır.

User Model:

class User extends Model
{
    public function profile()
    {
        return $this->hasOne(Profile::class);
    }
}

Profile Model:

class Profile extends Model
{
    public function user()
    {
        return $this->belongsTo(User::class);
    }
}

Bu ilişkide, users tablosu profiles tablosuyla bire bir ilişkilidir. User modelinde hasOne(Profile::class) yöntemi kullanılır çünkü bir kullanıcı sadece bir profile sahip olabilir. Profile modelinde belongsTo(User::class) yöntemi kullanılır çünkü bir profil bir kullanıcıya aittir.

2. One-to-Many (Bire Çok) İlişkisi

Bir bire çok ilişkisi, bir tablodaki bir kaydın başka bir tablodaki birden fazla kayda bağlanmasıdır. Örneğin, bir kullanıcının birden fazla blog gönderisi olabilir.

Örnek:

• Bir User ve Post tabloları olduğunu varsayalım. Her kullanıcının birden fazla blog gönderisi olabilir.

User Model:

class User extends Model
{
    public function posts()
    {
        return $this->hasMany(Post::class);
    }
}

Post Model:

class Post extends Model
{
    public function user()
    {
        return $this->belongsTo(User::class);
    }
}

Bu ilişkide, users tablosu posts tablosuyla bire çok ilişkilidir. User modelinde hasMany(Post::class) yöntemi kullanılır çünkü bir kullanıcı birçok blog gönderisine sahip olabilir. Post modelinde belongsTo(User::class) yöntemi kullanılır çünkü bir blog gönderisi bir kullanıcıya aittir.

3. Many-to-Many (Çoktan Çoğa) İlişkisi

Bir çoktan çoğa ilişkisi, bir tablodaki birçok kaydın başka bir tablodaki birçok kayda bağlanmasıdır. Örneğin, bir öğrencinin birçok kursu olabilir ve bir kursun birçok öğrencisi olabilir.

Örnek:

• Bir Student ve Course tabloları olduğunu varsayalım. Her öğrencinin birçok kursu olabilir ve her kursun birçok öğrencisi olabilir. Bu tür ilişkilerde genellikle ara bir tablo (pivot table) kullanılır.

Student Model:

class Student extends Model
{
    public function courses()
    {
        return $this->belongsToMany(Course::class);
    }
}

Course Model:

class Course extends Model
{
    public function students()
    {
        return $this->belongsToMany(Student::class);
    }
}

Ara tablo genellikle iki tablonun isimlerinin birleşiminden oluşur, örneğin course_student. Bu tablo, student_id ve course_id sütunlarını içerir.

Migration Örneği:

Schema::create('course_student', function (Blueprint $table) {
    $table->id();
    $table->foreignId('student_id')->constrained()->onDelete('cascade');
    $table->foreignId('course_id')->constrained()->onDelete('cascade');
    $table->timestamps();
});

4. Has Many Through (Dolaylı Bire Çok) İlişkisi

Dolaylı bire çok ilişkisi, bir modelin, bir başka model üzerinden ilişkili olduğu birçok modelin varlığı durumudur. Örneğin, bir ülkenin birçok şehri ve şehirlerin de birçok kullanıcısı olabilir.

Örnek:

• Bir Country, City ve User tabloları olduğunu varsayalım. Her ülkenin birçok şehri ve her şehrin birçok kullanıcısı vardır.

Country Model:

class Country extends Model
{
    public function users()
    {
        return $this->hasManyThrough(User::class, City::class);
    }
}

City Model:

class City extends Model
{
    public function country()
    {
        return $this->belongsTo(Country::class);
    }

    public function users()
    {
        return $this->hasMany(User::class);
    }
}

User Model:

class User extends Model
{
    public function city()
    {
        return $this->belongsTo(City::class);
    }
}

Bu ilişkide, countries tablosu users tablosuna cities tablosu üzerinden dolaylı olarak bağlıdır.

5. Polymorphic Relations (Çok Biçimli İlişkiler)

Çok biçimli ilişkiler, farklı modellerin aynı ilişkisel yapıyı paylaşmasına izin verir. Örneğin, hem Post hem de Video modellerinin yorumları olabilir.

Örnek:

• Bir Post, Video ve Comment tabloları olduğunu varsayalım. Hem gönderilerin hem de videoların yorumları olabilir.

Post Model:

class Post extends Model
{
    public function comments()
    {
        return $this->morphMany(Comment::class, 'commentable');
    }
}

Video Model:

class Video extends Model
{
    public function comments()
    {
        return $this->morphMany(Comment::class, 'commentable');
    }
}

Comment Model:

class Comment extends Model
{
    public function commentable()
    {
        return $this->morphTo();
    }
}

comments tablosu, commentable_id ve commentable_type sütunlarını içerir. Bu sütunlar, hangi modelin yorumu olduğunu belirtir.

Özet

• hasOne: Bir modelin başka bir modelle bire bir ilişkili olduğunu belirtir.
• belongsTo: Bir modelin başka bir modelin bir parçası olduğunu belirtir.
• hasMany: Bir modelin başka bir modelle bire çok ilişkili olduğunu belirtir.
• belongsToMany: Bir modelin başka bir modelle çoktan çoğa ilişkili olduğunu belirtir.

Kullanım Senaryoları

• hasOne: Bir kullanıcının yalnızca bir profili olduğunda.
• belongsTo: Bir profilin yalnızca bir kullanıcısı olduğunda.
• hasMany: Bir kullanıcının birden fazla blog gönderisi olduğunda.
• belongsToMany: Bir öğrencinin birçok kursu ve bir kursun birçok öğrencisi olduğunda.